Verslag
In opvolging na het startevent van BVA eind maart organiseerde de beroepsvereniging midden juni een evenement rond de realisatie van de Usquare site die nu in volle ontwikkeling is. Hier namen zowel Frederick Serroen, team Vlaams bouwmeester, Laurance Hendrickx, projectleider ULB en tot slot Bart Verstappen, als vertegenwoordiger van de architecten het woord. Niels Baeck, BVA, leidde als moderator het aansluitende panelgesprek. De presentatie bood een geheel beeld van het proces dat schuilgaat achter de ontwikkeling en bouw van de site, en dit met al haar obstakels en troeven. Passend voor een evenement georganiseerd door een vereniging met een focus op een holistische benadering van architectuur. Verder is er een rode draad op te merken die de events van BVA met elkaar verbindt. Als het startevenement inging op de acht criteria voor een hoogwaardige bouwcultuur (Davos), dan kunnen we stellen dat het tweede evenement een illustratie bood van de mate waarin deze criteria haalbaar zijn binnen de huidige conventies en structurele organisatie van de Brussels architectuur.
U-square als een zeldzame kans, zowel op vlak van samenwerking en de site zelf, evenals de mogelijkheid om volledig in te zetten op circulair bouwen, bieden een mooie casestudie nuttig voor de toekomst, in lijn met de acht criteria. Zo worden de zeven gebouwen in de site behouden, gerenoveerd, en van een nieuwe invulling voorzien. Deze renovaties vormen op hun beurt, in plaats van afval en reststromen, een bron van nieuw potentieel bouwmateriaal. Een mogelijkheid om oude, verwijderde materialen een nieuw leven in te blazen. Zo wordt de nieuwe site een symbiose van de oorspronkelijke site zonder afbraak te doen aan de authenticiteit van het gehele complex.
Natuurlijk, zoals bij alle sterk vooruitstrevende projecten dient Usquare enkele uitdagingen aan te gaan. Hierbij blijkt circulaire economie als prominent thema naar voor te komen. Circulaire economie binnen bouwprojecten gaat eerst en vooral in op het valoriseren en maximaliseren van datgenen wat er reeds is. Hier hebben we hoger reeds een voorbeeld aangehaald met het hergebruiken van puinafval. Het gaat hier tevens over principes van niet-bouwen, dat we in Usquare zien terugkomen aan de hand van het simpele feit dat de bruikbare gebouwen worden behouden. Ook renoveren gebeurt met reeds aanwezige materialen, die terzelfdertijd gered worden van de afvalberg.
Het mengen van programma’s in de gebouwen vormen een sterke troef als we kijken met vanuit de stedelijke context. Verder veronderstelt het boven alles de stimulatie van een lokale economie, met activering van lokale netwerken. Het levert laagdrempelige jobs, sociaal werk of workshops. Het creëert ontmoetingsplaatsen in Usquare FEDER tussen buren, burgers, studenten, onderzoekers en docenten.
We zien dus hoe de site een belichaming is van de visie van de beroepsvereniging BVA. We zien hoe de site wordt omgevormd met oog op de acht criteria voor een hoogwaardige bouwcultuur. De presentatie over USquare geeft inzicht in hoe dit zich in de praktijk vertaalt in een symbiose en versmelting van de verschillende gebouwen, gebruikers en programma’s binnen de site met een sterke nadruk op een circulaire bouwmethodiek. Dit is ook waar BVA voor pleit, de bevordering van het collectieve bewustzijn voorbij de lang centraal geplaatste mens, richting een meer holistische, en duurzame benadering van architectuur en ruimtelijke planning.
