Verslag
Op 10/10/2025 nodigde BVA vier recente afgestudeerde architecten uit om hun afstudeerprojecten te presenteren en met elkaar, hun promotoren, en het publiek in dialoog te gaan over hun werk. Op die manier wil BVA een brug slaan tussen de praktijk en het architectuur onderwijs.
Hoewel de jonge garde beter gerepressenteerd was, lokte de avond toch ook een aantal gevestigde waarden uit het vakgebied naar de Campus Meurop van de KU Leuven, Faculteit Architectuur in Schaarbeek. Het format van de avond leek zeer gesmaakt zowel door de studenten, die met fierheid hun werk presenteerden aan een breder publiek, als door de aanwezigen die een inkijk kregen in het onderzoek met betrekking tot duurzaamheid/circulariteit, gevoerd in het hoger onderwijs.
Na de presentaties ontspon zich een boeiend gesprek tussen Silke en Len, Maria en Gabriel, hun promotoren Jan Moens (UGent), Jan Wurm (KU Leuven) en Ruben Van Vooren (VUB) en de zaal.
Het is boeiend te vernemen hoe de promotoren telkens weer leren uit het traject met hun thesis-studenten, én evenzo te horen hoe ook het werkveld graag deel zou uitmaken van dergelijke leertrajecten. Toch is er voor de laatstgenoemden nog een brug te slaan. Net afgestudeerden merken dat de kennis die ze doorheen hun onderzoeken vergaarden vrij moeilijk de weg vindt naar het werkveld. Hoewel Vlaamse architectuurbureaus op zoek blijken te gaan naar medewerkers met kennis van zaken rond de laatste ontwikkelingen in het vakgebied, is het toch soms moeilijk voor jonge architectuurwerkers om in de dagdagelijkse praktijk ook effectief aan de slag te gaan met voor de sector vernieuwende ideeën.
We stelden samen vast dat architecten - om allerlei redenen, zoals een steeds uitgebreider takenpakket - nog te weinig de reflex hebben van ‘levenslang leren’. Hierdoor rees de vraag hoe BVA kan meewerken aan het creëren en voeden van een sfeer van nieuwsgierigheid en openheid naar wat er in de academische wereld gebeurt. Kunnen we er bij de universiteiten voor pleiten om hun eindjury’s meer open te stellen voor buitenstaanders? Het jaarlijkse organiseren van een onderwijs-events, zoals deze avond, helpen er alvast mee voor te zorgen dat studenten de kennis verwerkt in hun thesis makkelijker kunnen delen met de architecten-gemeenschap. Ook initiatieven als deze van Circubuild, waar Silke en Len uitgenodigd werden voor een podcast, brengen inzicht in de onderzoeksresultaten én dagen de studenten uit om verder te gaan met hun kennis.
Anderzijds moedigt het panel van promotoren de studenten ook aan om nog meer out-of-the-box te durven denken. Als architect/-medewerker zouden ze bijvoorbeeld kunnen inzetten op het leveren van consultancy en advies aan architecten/opdrachtgevers rond recuperatie of het gebruik van lokale materialen (in het geval van Marie), op het organiseren van inspiratiesessies rond bepaalde rollen die de architect kan opnemen (in het geval van Silke en Len) of waarom niet opzoek gaan naar partners voor het effectief ontwikkelen en opzetten van een centraal platform voor materiaal-recuperatie (in het geval van Gabriel). Willen we een omslag realiseren in hoe er met ruimte en mensen wordt omgegaan, moeten we de gevestigde architectuurpraktijk op zich wellicht in vraag durven stellen en herdenken. Ondernemerschap is hierbij essentieel.
Dit sluit ook aan bij de ideeën uit de Verklaring van Davos uit 2018 en het ‘New European Bauhaus’, waarbij er wordt vanuit gegaan dat we de grote sociaal-ruimelijke opgaven van vandaag enkel kunnen aanpakken als we de cultuur van het bouwen centraal stellen. Ook BVA erkent de gedeelde verantwoordelijkheid van alle betrokkenen bij het bereiken van hoogwaardige Baukultur. Daarom willen we als beroepsvereniging actief bijdragen aan de omslag naar een minder energie- en hulpbronintensieve, veerkrachtigere en inclusievere gebouwde omgeving. Want - zoals ACE President Ruth Schagemann, het stelde: ‘Architects are agents of change. They have the necessary skill set to help local communities to re-imagine their living environments. In collaboration with the other stakeholders of the construction sector, they contribute to this paradigm shift (…).’
Als afsluiter polsten we bij de sprekers en het panel van deze avond naar hoe ze de relatie zagen tussen hun eigen werk en de Acht Criteria voor een Hoogwaardige Baukultur, die in 2021 werden uitgewerkt in het kader van de Verklaring van Davos en die BVA als 'blauwdruk' gebruikt voor al haar activiteiten. Hoewel de holistische visie die Europa met deze criteria wil uitdragen en stimuleren als erg waardevol wordt beschouwd, blijken het NEB en de Baukultuur criteria toch slechts beperkt geïntegreerd. Zoals we ook uit de gesprekken in het kader van andere BVA-activiteiten vaststelden is er nood aan inspirerende voorbeelden van hoe deze visie in de praktijk kan worden omgezet. Ook hier is er dus nog werk aan de winkel. Een rol die BVA graag - samen met onze leden - op zich neemt!
