achtergrond

Nieuws

Archief

dringende oproep tot steun aan matador

dringende oproep tot steun aan matador

20 aug. 2015
'les casernes' in Mons onherroepelijk beschadigd!

Terwijl U dit leest wordt ‘Les casernes’, een recent woningbouwcomplex van het Brusselse bureau Matador in Bergen, pal in het midden van de ‘culturele kilometer’ van Mons 2015, onherroepelijk vernield door een laag witte verf die de subtiele ritmiek en volumewerking teniet doet. Aanstoker van deze aanslag is de gemachtigd ambtenaar van de provincie Henegouwen. Hij legde deze maatregel op volstrekt arbitraire wijze, en op basis van discutabele argumenten, op. De architecten werden bij deze beslissing geweerd. Het morele recht van de architect als auteur van een project wordt daarmee op schandalige wijze met de voeten getreden. Wij roepen elke lezer daarom met aandrang op om de steunbetuiging te ondertekenen die de architecten lanceerden.

Het gaat hier immers niet enkel om een particulier geval, maar om een haast onvoorstelbaar precedent. Als dit ongestraft kan, betekent dat zonder meer dat het werk van de architect als auteur, ergo het beroep zelf, geen enkele maatschappelijke erkenning meer geniet, en dus betekenisloos wordt. Meer informatie over dit project vindt U op de site van de architecten.

Een korte samenvatting van de feiten volgt hier.

De besmeuring van ‘Les casernes’ is een verhaal van ambtelijke en wettelijke willekeur zonder voorgaande. In 2006 won Matador samen met projectontwikkelaar Himmos de wedstrijd voor een nieuw woningencomplex op een braakliggend terrein binnen de oude stadswallen. De inzet was hoog: het complex ligt pal tussen het nieuwe ‘Arsonic’ en het ‘Manège’-theater, en bepaalt zo mee het gezicht van de ‘culturele kilometer’ die de stad met zicht op het evenement Mons 2015 wilde realiseren. Sowieso is de bouw van 126 woningen binnen een historische context een gebeurtenis van belang.

De kwaliteit van het project lag niet alleen in de imposante gevelbehandeling of de voortreffelijke kwaliteit van de plannen, maar zeker ook in de geraffineerde inplanting. De ontwerpers weken daarvoor af van het masterplan voor de site dat één U-vormig gebouw voorzag. Zij voorzagen echter een tweede, kleiner scharniervolume dat het nieuwe geheel elegant en duidelijk laat aansluiten bij het bestaande theater en justitiepaleis. Daardoor ontstonden aan beide zijden van dit scharniervolume volwaardige driehoekige publieke pleinen. Een ervan omlijst de oude ‘Tour de Valenciennes’ op voorbeeldige wijze. Het gewest en de stad werkten enthousiast mee aan het project, ondanks deze afwijkingen. Slechts op één punt onstond enige twijfel: de ‘zwarte’ (in feite zeer donkerbruine) steen die de architecten voorstelden was te veel in tegenspraak met het RCU. Bij de start van de werken werd echter een mock-up van de uiteindelijke gevels gemaakt, met een ander type, minder donkerbruine steen, die algemene instemming kreeg. De werken startten dus onder een goed gesternte.

De crisis gooide echter roet in het eten: terwijl een deel van het project reeds in ruwbouw klaar was, bleek dat er niet langer vraag was naar grotere appartementen. Een nieuw ontwerp voorzag daarom meer kleinere eenheden, zonder daarom te tornen aan de materiaalkeuze, de gevelbehandeling of de inplanting van het project. Een nieuwe bouwaanvraag had dus niet meer dan een formaliteit mogen zijn. Tot consternatie van alle betrokkenen oordeelde de gemachtigde ambtenaar van de provincie, die zich eerder geen lor van de gesprekken rond de eerste bouwaanvraag had aangetrokken, op 28 februari 2013 dat dit ontwerp niet conform was met het Gemeentelijk Stedenbouwkundig Reglement, en wel omdat de gevelsteen zwart zou zijn. Dat dus in weerwil van de eerdere instemming van de Waalse en stedelijke stedenbouwkundige administratie met het proefmodel van de gevel. Zelfs twee wetenschappelijke kleuranalyses wimpelde hij af met de sneer dat je experts alles kan laten beweren… De ambtelijke willekeur is daarmee ondubbelzinnig duidelijk, maar om onnaspeurbare redenen leek niemand deze man een strobreed in de weg te durven leggen.

De man speelde de zaak zelfs zeer hoog door de werken onmiddellijk en volledig stil te leggen – in volle winterperiode een calamiteit. Nadat de ontwikkelaar een eerste rechtszaak inspande ontstond zelfs een complete patstelling: de gemachtigd ambtenaar weigerde elke oplossing die niet aan zijn voorwaarden voldeed. Te weten:

  • Modification de la couleur du bâtiment clef (aanpassing van de kleur van het scharniergebouw)
  • Concernant le bâtiment principal, la volonté du fonctionnaire délégué serait de retravailler la façade pour casser le caractère monolithique de l’immeuble, pour le rendre plus “léger”. (wat het hoofdgebouw betreft zou het de wil van de gemachtigd ambtenaar zijn om het monolithisch karakter van het gebouw te breken om het ‘lichter’ te maken)

Vooral dat tweede punt is opmerkelijk: ten gronde gaat het er blijkbaar om dat het gebouw niet beantwoordt aan de meer frivole, lichte smaak van de ambtenaar, al heeft die dan – als jurist – geen enkele competentie op esthetisch vlak, of toch niet meer dan wie dan ook.

Na nog meer juridische schermutselingen bereikten de ambtenaar, de stad en de ontwikkelaar een compromis om o.a. delen van het scharniergebouw wit te schilderen. De architecten werden bij die besprekingen al snel geweerd. Kopers van appartementen werden helemaal buiten spel gezet (zelfs het heilige eigendomsrecht moet in België dus wijken voor de gemachtigd ambtenaar). Dit is een schande. Hier worden fundamentele rechten geschonden. Het auteursrecht is hier dode letter. Het eigendomsrecht evenzeer. Het bestuur geeft bovendien, door in één en hetzelfde dossier nu eens zus, dan weer zo te oordelen, blijk van volstrekte willekeur, tot en met in zijn argumentatie.

In het komende nummer van A+ gaat Michaël Ghyoot nader in op de inzet van dit merkwaardige stadsproject. Elkeen die echter op enige wijze begaan is met de morele rechten van architecten op hun werk moet nu, onmiddellijk in het geweer komen tegen wat hier gaande is. Te beginnen met het tekenen van de steunbetuiging.

tekst: Pieter T'Jonck gepubliceerd in A+ op 18.08.2015

Meer nieuws

Bouwsector vraagt integraal hedendaagse controle op starters
Bouwsector vraagt integraal hedendaagse controle op starters 26 apr. 2023
Nieuwe Hemelwaterverordening 2023
Nieuwe Hemelwaterverordening 2023 15 feb. 2023 Thema
Open call Biennale College Architettura 2023
Open call Biennale College Architettura 2023 12 jan. 2023 Oproep
Europese noodverordening hernieuwbare energie
Europese noodverordening hernieuwbare energie 6 jan. 2023 Nieuws
Pre-invitation: Architecture competition for cultural centre in Tartu, Estonia
Pre-invitation: Architecture competition for cultural centre in Tartu, Estonia 21 dec. 2022 Wedstrijd
Oproep: nieuwe experten Verzoeningscommisie Bouw VZW
Oproep: nieuwe experten Verzoeningscommisie Bouw VZW 6 dec. 2022 Oproep
Uitnodiging Shift 5001
Uitnodiging Shift 5001 17 nov. 2022 Infosessie
Draag bij aan de ACE toolkit dat gelijkheid, diversiteit en inclusie in architectuur promoot
Draag bij aan de ACE toolkit dat gelijkheid, diversiteit en inclusie in architectuur promoot 17 nov. 2022 Vragenlijst
Architects for Innovation Public conference — 24 November 2022
Architects for Innovation Public conference — 24 November 2022 28 okt. 2022 conferentie
Nieuw label toegankelijke sportinfrastructuur door Inter
Nieuw label toegankelijke sportinfrastructuur door Inter 21 okt. 2022 label
Oproep! Algemene Vergadering woensdag 26 oktober 2022
Oproep! Algemene Vergadering woensdag 26 oktober 2022 18 okt. 2022 algemene vergadering
Akkoord klimaatadaptatieplan 2030
Akkoord klimaatadaptatieplan 2030 10 okt. 2022 Update
Dringend gezocht: vele energie-experten om gezinnen en de energiehuizen bij te staan
Dringend gezocht: vele energie-experten om gezinnen en de energiehuizen bij te staan 6 okt. 2022 Oproep
Declaration from the CSCAE — World Architecture Day 2022
Declaration from the CSCAE — World Architecture Day 2022 3 okt. 2022 Standpunt
News from the Davos Declaration
News from the Davos Declaration 3 okt. 2022 Conference
VRP-Quiz: Vier mee ons jubileum!
VRP-Quiz: Vier mee ons jubileum! 24 sep. 2022 Quiz
Circulair bouwen — Van materialen tot bouwproject (11 oktober 2022 – 9 maart 2023)
Circulair bouwen — Van materialen tot bouwproject (11 oktober 2022 – 9 maart 2023) 30 aug. 2022 Opleiding
Energietechniek in gebouwen (26 september 2022 – 19 december 2022)
Energietechniek in gebouwen (26 september 2022 – 19 december 2022) 30 aug. 2022 Opleiding
Postgraduaat ‘Mens- en milieuvriendelijk bouwen en wonen’ academiejaar 2022-2023
Postgraduaat ‘Mens- en milieuvriendelijk bouwen en wonen’ academiejaar 2022-2023 16 jun. 2022 Opleiding
GESPREK TUSSEN VLAAMS BOUWMEESTER ERIC WIEERS EN DE NEDERLANDSE RIJKSBOUWMEESTER FRANCESCO VEENSTRA
GESPREK TUSSEN VLAAMS BOUWMEESTER ERIC WIEERS EN DE NEDERLANDSE RIJKSBOUWMEESTER FRANCESCO VEENSTRA 19 apr. 2022 BVA MEET & GREET
“ Concrete Printing: Evolutie / Revolutie “
“ Concrete Printing: Evolutie / Revolutie “ 24 mrt. 2022 Activiteiten
The Architects’ Council of Europe supports the National Union of Architects of Ukraine
The Architects’ Council of Europe supports the National Union of Architects of Ukraine 28 feb. 2022 Nieuws
International Accessibility Symbol Design Competition
International Accessibility Symbol Design Competition 19 jan. 2022 Wedstrijd
Workshop strategische innovatie ‘Build. Create. Innovate’ op 26 januari
Workshop strategische innovatie ‘Build. Create. Innovate’ op 26 januari 19 jan. 2022 Opleiding
Words from the ACE President
Words from the ACE President 19 jan. 2022
Renovatiewerken aan 6 % Btw: vermelding op factuur vervangt het attest
Renovatiewerken aan 6 % Btw: vermelding op factuur vervangt het attest 14 jan. 2022
Competition for the Weissenhof in Stuttgart (Germany)
Competition for the Weissenhof in Stuttgart (Germany) 14 jan. 2022 Wedstrijd
Gratis abonnement op WTCB contact voor alle architecten
Gratis abonnement op WTCB contact voor alle architecten 12 nov. 2021 Nieuws
Climate Change & Built Heritage
Climate Change & Built Heritage 6 dec. 2021 Lezing
Aan de slag met de 10 kernkwaliteiten van de leefomgeving
Aan de slag met de 10 kernkwaliteiten van de leefomgeving 11 nov. 2021 Nieuws
Verplichte verzekeringen in de bouwsector
Verplichte verzekeringen in de bouwsector 29 sep. 2021 Nieuws
De toekomstmogelijkheden van 3D-printen in de bouw
De toekomstmogelijkheden van 3D-printen in de bouw 4 okt. 2021 Opleiding
Postacademische opleiding ‘Expertisetechnieken’
Postacademische opleiding ‘Expertisetechnieken’ 3 okt. 2021 Opleiding
Lokale besturen en architecten
Lokale besturen en architecten 10 aug. 2021
Renovatieverplichting voor nieuwe eigenaars van niet-residentiële gebouwen
Renovatieverplichting voor nieuwe eigenaars van niet-residentiële gebouwen 10 aug. 2021
SOLIDARITY WITH BRAZIL: THE UIA AND RIO DE JANEIRO 2021
SOLIDARITY WITH BRAZIL: THE UIA AND RIO DE JANEIRO 2021 28 apr. 2021
THE 5TH EDITION OF EUROPEAN AWARD FOR ARCHITECTURAL HERITAGE INTERVENTION
THE 5TH EDITION OF EUROPEAN AWARD FOR ARCHITECTURAL HERITAGE INTERVENTION 28 mei 2021
Brussels Architecture Prize 2021 - OPEN CALL
Brussels Architecture Prize 2021 - OPEN CALL 2 apr. 2021
The EU Mies Award - nominees 2022
The EU Mies Award - nominees 2022 4 feb. 2021
The Architecture Drawing Prize 2020 - Winners announcement 28/01/2021
The Architecture Drawing Prize 2020 - Winners announcement 28/01/2021 20 jan. 2021
Forum europan
Forum europan 20 jan. 2021
Update 2/11- Coronavirus: preventiemaatregelen en arbeidsrechtelijke gevolgen (voor ondernemingen)
Update 2/11- Coronavirus: preventiemaatregelen en arbeidsrechtelijke gevolgen (voor ondernemingen) 10 nov. 2020
Borderel van eenheidsprijzen 2020 verkrijgbaar
Borderel van eenheidsprijzen 2020 verkrijgbaar 8 sep. 2020 BVA ledenvoordeel
OPROEP 'ARCHITECT = TEAM'
OPROEP 'ARCHITECT = TEAM' 8 jun. 2020 Oproep
Union of international associations of architects
Union of international associations of architects 20 feb. 2020 Update
Postacademische opleiding Energietechniek in gebouwen (26 september 2022 – 19 december 2022)
Postacademische opleiding Energietechniek in gebouwen (26 september 2022 – 19 december 2022) 30 aug. 2022 Opleiding