Blijf op de hoogte
Schrijf je in op de nieuwsbrief om een overzicht te ontvangen van de belangrijkste nieuwsberichten en activiteiten.
de eerst aangesprokenen én actief ondernemenden zijn architecten, zeker op het regionale en lokale vlak
Wie vandaag nog niet gehoord heeft van Anuna De Wever, Kyra Gantois, Adéleaïde Charlier of Greta Thunberg, vertoefde waarschijnlijk al (als premature klimaatvluchteling ?) op planeet B.
Helaas, die planeet is er niet. En zelfs wie de actie “Youth for Climate” een beetje naïef vindt en als zeldzamer wordende “klimaatscepticus” twijfelt aan de onrustwekkende voorspellingen en de veronderstelde oorzaken, kan niet anders dan besluiten dat we geen enkele inspanning uit de weg mogen gaan om een catastrofale toekomst te voorkomen. Want zelfs met een gezonde dosis twijfel aan oorzaak en gevolgen, moet je nog kunnen antwoorden op de vraag: wat als alle voorspellingen juist zijn? Bovendien dragen de meeste klimaatmaatregelen impliciet ook nog bij aan een gezondere en een meer duurzame leefomgeving, en dat willen we toch allemaal?
Is de toestand vandaag dermate dat we moeten beginnen panikeren? De verandering naar een maatschappij zonder enige invloed op het natuurlijke klimaat gaat misschien wel trager dan soms mogelijk is of verwacht mag worden, maar de paniekaanval wordt waarschijnlijk mee veroorzaakt door een gebrek aan informatie. Er is immers al heel wat werk verzet, en niet in het minst door … architecten.
Architecten, waaronder dus ook stedenbouwkundigen, spelen in deze noodzakelijke transitie van onze leefomgeving immers een zeer belangrijke, en -op lokaal gebied- zelfs de meest vooraanstaande rol. Niet alleen omdat woningen een zeer groot aandeel in het totaal energieverbruik hebben (en dus vandaag een grote CO2 uitstoot veroorzaken), maar ook omdat de manier van inrichting van de ruimte een grote weerslag heeft op de daarmee verbonden vereiste mobiliteit en de daarmee gepaard gaande extra CO2 productie.
Een vijfde (en daarmee het grootste aandeel) van de CO2 uitstoot in ons land komt van de (internationale) scheepvaart. De tweede grootste bron zijn de woningen met vandaag een aandeel van ongeveer 16 %. Het autoverkeer neemt met een aandeel van circa 14 % een 4-de plaats in op deze hitlijst.
Welnu, de bouwsector is er in geslaagd deze broeikasgasuitstoot van woningen te drukken met ruim 17 procent in de periode 1990-2016. En vandaag behoren de ter beschikking staande maatregelen en innovaties in deze sector nog steeds bij het zogenaamd laaghangend fruit, voor een betekenisvolle, snelle, betaalbare en bestendige vermindering van de aanmaak van dit gas. Laat ons op dit élan verder gaan, maar dat betekent nu meer dan ooit ook: alle hens aan dek!
Hoewel alle extra hulp nog steeds meer dan welkom is, betekent bovenstaande verandering in de voorgaande decennia dat in onze sector al heel vroeg heel wat gaande was voor het klimaatvraagstuk, zelfs ruim voordat de huidige initiatiefnemers van “Youth for Climate” geboren waren. En er staat nog heel wat op til. Vermelden we bijvoorbeeld het Team Vlaams Bouwmeester en hun ontwerpend onderzoek naar klimaatwijken en ja, met zelfs heuse pilootprojecten van energiewijken.
Ook de overheid, via bijvoorbeeld het Departement Omgeving Vlaanderen, heeft een immer uitbreidende kennisbank met maatregelen die steden en gemeenten ondersteunt bij een klimaatbestendige inrichting van de omgeving. Daarbij wordt niet alleen ingegrepen op de vermindering van de CO2 uitstoot om verdere klimaatverandering zo veel mogelijk te voorkomen (mitigatie), maar wordt ook ingezet op het opvangen (adaptatie) van deze veranderingen (zoals hittestress, langdurige droogte en overvloedige neerslag)
Tot slot legt ook de Europese Unie in de woningbouw verplichtende maatregelen op met het intussen welbekende BEN-concept: het ‘Bijna-EnergieNeutraal’ bouwen, dat vanaf 2021 de standaard wordt voor nieuwbouwwoningen in Vlaanderen en in heel Europa zelfs.
Maar buiten deze en nog vele andere initiatieven, zullen wij als beroepsvereniging er met alle macht voor ijveren dat de middelen voor onderzoek en innovatieve ontwikkelingen in de bouw met een positief effect op de klimaatneutraliteit, voldoende sterk blijven stijgen. Enkel een gedragsverandering zal immers helemaal niet volstaan, zonder (zelfs hopelijk disruptieve) innovaties, zijn de gestelde doelen onhaalbaar.
Minstens daarom zouden wij architecten nu al, enkel nog projecten mogen aanvaarden die op zijn minst leiden tot Bijna-Energieneutraal Bouwen. De nodige technologieën daarvoor zijn immers al geruime ter beschikking, laat ons ze dan zonder uitzondering gebruiken en verbeteren.
Een warme oproep dus aan alle architecten, stedenbouwkundigen,… om meer ruchtbaarheid te geven aan de sterke rol die wij vervullen en aan hoe wij concreet en in belangrijke mate bijdragen aan oplossingen. Paniek, steeds een slechte raadgever, kan daardoor misschien vermeden worden.
