Agenda

PROGRAMMA

9u00: vertrek per bus vanuit Antwerpen (opstapplaats Crown Plaza hotel Antwerpen - Gerard le Grellelaan 1) naar Utrecht

10u30: presentatie in The Green House door o.m. Ector Hoogstad architecten(over luifel Stationsplein Oost en fietsenstalling), Ruben Molendijk van Cepezed (over The Greenhouse en de Knoop) en Bruno Dursin (over Zeker Zink)

12u00: lunch*

13u30: bezoek aan The Greenhouse en de Knoop o.l.v. Cepezed 

14u15: bezoek aan Stationsplein Oost (luifel) en fietsenstalling o.l.v. architect Ector Hoogstad

15u00: terugkeer per bus naar Antwerpen (aankomst ca. 16u30)

*De lunch (drie-gangenmenu en drank) is inbegrepen in de inschrijving.

Foto: luifel Stationsplein Oost, Utrecht

LUIFEL STATIONSPLEIN UTRECHT

De transitie van het Utrechtse stationsgebied is in volle gang. Na het nieuwe stadskantoor en een volledig vernieuwd Utrecht Centraal tekent Ector Hoogstad Architecten – samen met Buro Sant & Co en Royal HaskoningDHV – voor de meest recente wapenfeiten van de herontwikkeling: het nieuwe, verhoogde Stationsplein Oost met eronder een drielaagse fietsenstalling en erboven een opzienbarende overkapping in staal.

Stationsplein Oost fungeert – vanaf naar verwachting 2020 in geheel opgeleverde staat – als opvolger van de oude stationstraverse. De traverse liet de OV-terminal van Utrecht Centraal en Hoog Catharijne nagenoeg ongemerkt in elkaar overlopen. Via het verhoogde stadsplein worden de beide entiteiten van elkaar ‘losgeknipt’ en weer afzonderlijk herkenbaar

Foto: luifel Stationsplein Oost, Utrecht

Auto’s en fietsen worden geweerd, het 6 m hoge plein wordt hét platform van de voetgangers. Vanaf het plein kunnen ze direct het stationsgebouw en het winkelcentrum binnenlopen. Afdalen naar de stad op het maaiveld kan via trap, roltrap en lift. Bovendien loopt er een natuurlijke route tussen het Vredenburg/Mariaplaats en het station.

In de bereikbaarheid van Utrecht Centraal en Hoog Catharijne voor hulpdiensten is voorzien via een afzonderlijke hellingbaan. Aanvoer en afvoer van goederen voor Utrecht Centraal verlopen via de bestaande expeditiestraten van Hoog Catharijne, onder het plein door naar het station. Het gemotoriseerde personenvervoer houdt halt ter hoogte van de inmiddels afgesloten Stationsstraat waar de Kiss & Ride, invalidenparkeervakken en taxistandplaatsen zijn gesitueerd. Bussen maken gebruik van de nieuwe HOV-baan, eveneens een ontwerp van Ector Hoogstad, die sinds het voorjaar van 2016 de oude busbaan vervangt.

Foto: luifel Stationsplein Oost, Utrecht

Fietsers mogen wel doorrijden: dwars door de nieuwe fietsenstalling onder het plein. In deze drielaagse stalling is nu al plaats voor zo’n 7.000 fietsen. In de loop van dit jaar is de capaciteit uitgebreid tot zo’n 13.000 en kan de stalling de boeken in als de grootse in zijn soort in Europa. Vanuit de stalling zijn plein, stationshal en sporen snel bereikbaar via trappenhuizen en tunnels.

Dankzij een pakket aan verkeerslogistieke maatregelen wordt het stationsplein zelf gepromoveerd tot een verkeersluwe promenade en verblijfplaats voor de inwoners en bezoekers van Utrecht. Op het plein en in de aangrenzende bebouwing is plek voor winkels en horeca met terrassen. Als comfortabele ‘droogloop’ tussen station en winkelcentrum én als lust voor het oog werkt de reusachtige overkapping van het plein.

Foto: luifel Stationsplein Oost, Utrecht

Aan de basis van dit hoogstandje staan zeven 12,5 m lange en trompetvormige kolommen van gestort en gewapend beton, die vanuit de fietsenstalling dwars door de pleinvloer heen steken, tot zo’n 3 m boven het pleinniveau. Op deze in de fundering ingeklemde betonkolommen staan zeven 23 m lange, deels conisch gevormde stalen buiskolommen, 1,3 m in doorsnede. Hierop rust de stalen overkapping met een oppervlakte van 3.600 m2 en een gewicht van ongeveer 430 ton.

De kapconstructie is samengesteld uit ruim 130 geschakelde, organisch gevormde plaatstalen elementen. Zes typen elementen zijn toegepast, elk met een eigen gewicht, in afstemming op hun positie in de constructie en het daar aanwezige krachtenspel. Het verschil tussen de lichte en zware elementen zit ‘m voornamelijk in de plaatdiktes.

Foto: luifel Stationsplein Oost, Utrecht

In de kap zijn de 49 ronde gaten gevuld met kussens van ETFE-folie, ingeklemd tussen de dakelementen. De kussens zijn 7,2 m diameter en in het midden maximaal 2,5 m hoog. Ze bestaan uit een onder- en bovenfolie waartussen een kunstmatige overdruk heerst. Hierdoor behouden ze hun vorm. Compressoren houden de druk op peil. Dunne staalkabels aan de onderzijde van de kussens dienen als extra versterking bij extra hoge belastingen als gevolg van extreem zware buien. In de huid van de overkapping zijn de hwa-voorzieningen geïntegreerd. Het dak is voor inspectie en onderhoud bereikbaar via een nieuw voorzetgebouw van het winkelcentrum.

Foto: luifel Stationsplein Oost, Utrecht

Compleet met de ETFE-kussens vormt de overkapping een fraai wolkendek dat de gebruikers van het plein beschermd tegen weer en wind en tegelijkertijd openheid, rust en regelmaat biedt in het drukke stadscentrum.

De fabricage en montage van al het staal is verzorgd door Buiting Staalbouw, in onderaanneming van de BAM. De kolommen, elk bijna 15.000 kilo per stuk, zijn thermisch verzinkt en afgewerkt met een papyrus-witte natlak. Deze kleur maakt dat de kolom zich niet te dominant in zijn omgeving ophoudt. In sparingen in de buizen zijn de verlichtingsarmaturen aangebracht.

Foto: luifel Stationsplein Oost, Utrecht

In totaal 500 ton plaatstaal is verwerkt in de 130 elementen van de kap. Bij Buiting Staalbouw in Almelo zijn deze onderdelen gemonteerd tot 70 secties van 9,6 x 5,5 m. Deze secties zijn naar de bouwlocatie getransporteerd en daar vanaf een werkplatform op 25 m hoogte aan elkaar gelast, daarbij ondersteund door de bouwkraan van BAM en een grote steigerconstructie (60x50x24 m) op de pleinvloer rondom de reeds geplaatste kolommen.

De overkapping is eind vorig jaar opgeleverd en in februari van dit jaar officieel in gebruik genomen

FIETSENSTALLING CS UTRECHT

Ector Hoogstad Architecten heeft in samenwerking met buro Sant & Co en Royal Haskoning DHV de fietsenstalling en het stationsplein ontworpen maar is ook verantwoordelijk voor de totale bouwfasering. Het verhoogde stationsplein verbindt straks de nieuwe stationsterminal met de eveneens nieuwe ingang van winkelcentrum Hoog Catharijne.

Foto: fietsenstalling CS Utrecht

Eronder komt een drielaagse “bike trough” fietsparkeergarage, die helemaal ontworpen is vanuit drie hoofddoelstellingen: gebruiksgemak, snelheid en veiligheid. Gebruikers bereiken zo veel mogelijk fietsend hun parkeerplaats. De stallingspaden staan haaks op het fietspad zodat doorgaande fietsers geen hinder ondervinden van de gebruikers. Naast het pad is bovendien een zone gereserveerd voor op- en afstappen. De hellingbanen staan in open verbinding met de rest van de stalling. Vanuit de stalling zijn via trappenhuizen en tunnels visuele connecties met het plein, de Stationshal en de sporen gemaakt. Daardoor ontstaat een goede oriëntatie en veel daglicht. Grote vensters in de buitenwand laten de gebruiker zien waar hij zich bevindt en op een aantal plekken is er zicht op het einde van de stalling.

Foto: fietsenstalling CS Utrecht

Ter plaatse van de trappenhuizen lopen vides door van de pleinvloer naar de kelder. Rondom de trappen in de pleinvloer valt daglicht door een glazen kap naar binnen. Veel van deze ontwerpoplossingen zijn pas straks te zien, als de hele stalling klaar is. In de stalling worden robuuste materialen toegepast zoals beton, staal en verduurzaamd hout. Kleuraccenten op de betonwanden geven mede de richting aan en dragen bij aan de sfeer. Elektronische signalering wijst de vrije plekken. Het vele kunstlicht zorgt samen met het daglicht voor een prettig verblijf.

De eerste fase van de fietsenstalling is begin augustus 2017 in gebruik genomen dat nu nog maar ruimte biedt voor 6.000 fietsen. Nu is het daarmee op dit moment de grootste fietsenstalling van Nederland. In 2018 opent het tweede deel van de fietsenstalling. Dan is de stalling helemaal af en is er plek voor ruim 12500 fietsen. Een nieuw wereldrecord, dat nu nog op naam staat van een fietsgarage in Tokyo.

THE GREENHOUSE

Het circulaire paviljoen The Green House heeft maandag 9 april 2018 zijn deuren officieel geopend. The Green House biedt ruimte aan een restaurant met een eigen urban farm, en een vergadercentrum.

In 2014 kreeg cepezed de opdracht om van de voormalige Knoopkazerne aan de Croeselaan in Utrecht een modern rijkskantoor te maken. Het Rijksvastgoedbedrijf vroeg daarbij ook een oplossing voor de ruimte tussen de Knoopkazerne en het naastgelegen hoofdkantoor van de Rabobank. Omdat een definitieve bestemming voor deze locatie pas over vijftien jaar aan de orde is, werd gezocht naar een tijdelijke invulling die het terrein, dat anders braak zou blijven liggen, levendiger kan maken. cepezed ontwikkelde een plan waarbij zowel de functie als de architectuur gebaseerd zijn op circulariteit.

Foto: the Greenhouse Utrecht

The Green House biedt onderdak aan een ‘circulair’ horecaconcept plus vergaderfaciliteiten. Conform de principes van circulariteit is het gebouw (inclusief de fundering van Stelconplaten en prefab betonblokken) geheel demontabel. Over vijftien jaar kan het elders weer worden opgebouwd. Ook bij de keuze van het materiaal is gestreefd naar hergebruik.

Het tweelaagse paviljoen is ontworpen als generiek bouwpakket met een demontabel staalskelet van gegalvaniseerde profielen. De maatvoering is afgeleid van die van de rookglazen gevelpanelen van het voormalige kazernegebouw; deze worden namelijk hergebruikt voor de tweede huid en de kas van het paviljoen.

Foto: the Greenhouse Utrecht

De circulariteit van het gebouw zit hem ook in de keuze voor de juiste vloer op de juiste plaats. Straatklinkers afkomstig van een oude kade in Tiel vervangen de klassieke gestorte begane grondvloer. Ze liggen op een verdicht zandbed met vloerverwarming. De verdiepingsvloer bestaat uit geprefabriceerde houten elementen.

Foto: the Greenhouse Utrecht

Voor het dak viel de keuze op een lichte staalplaat die eveneens is geperforeerd en gevuld met isolatie. Met een glazen vliesgevel is de plint van het paviljoen volledig transparant. Voor de dichte delen van de gevel op de eerste verdieping zijn geprefabriceerde houtskeletbouwpanelen gebruikt. Deze zijn honderd procent recyclebaar en (H)CFK-vrij.

De vertical farming-kas van tachtig vierkante meter ligt op de verdieping, naast de vergaderzalen. Hier worden groenten en kruiden voor de restaurantkeuken geteeld. Een vide in het paviljoen maakt de publiek toegankelijke kas goed zichtbaar vanuit het restaurant beneden. Ook grote groenwanden dragen belangrijk bij aan de beleving van The Green House. Het dak van het paviljoen is gevuld met zonnepanelen.

Foto: the Greenhouse Utrecht

The Green House heeft als primeur een stekkerloze keuken waarin eten bereid wordt zonder stroom maar met energie-efficiënte ovens die gestookt worden met hernieuwbare brandstoffen. Met urban mining is een groot deel van de inrichting gevonden en de nieuwe meubels die wel zijn gebruikt zijn van gerecyclede materialen vervaardigd.

HET PLATFORM 

Het Platform komt bovenop het toekomstige bus- en tramstation aan het Stationsplein tussen Utrecht Centraal, Hoog Catharijne en de Moreelsebrug. Bijna letterlijk op Utrecht Centraal, midden in Utrecht. Centraler kan niet. Het pand en het nieuwe bus-tramstation eronder moeten in 2019 klaar zijn.

Het concept van Het Platform gaat uit van een Microcity en bestaat voornamelijk uit 200 huurappartementen met aanvullende commerciële voorzieningen zoals een sportschool, restaurant en lounge-bar. Deze voorzieningen zijn vrij toegankelijk. De bewoners delen faciliteiten die het gebouw biedt met elkaar zoals een gezamenlijk dakterras en binnentuin, en met bezoekers uit de rest van de stad, zoals, de fitness, het restaurant en een openbaar terras.

Het gebouw, ontworpen door VerhoevenCS architecture+urbanism, is bedoeld voor mensen voor wie ontmoeten, gezonde lifestyle, delen en een directe aansluiting met de stad van groot belang zijn. Net afgestudeerde, hoogopgeleide jongeren en kenniswerkers vormen een belangrijke doelgroep.

Geïntegreerde constructie

De ontwikkelaar van het gebouw, ABC-Planontwikkeling, heeft in hun ontwerp een voorstel gedaan voor het tegelijk en geïntegreerd bouwen van het gebouw en het onderliggende bus-tramstation. Hierdoor wordt er de helft minder staal en beton gebruikt, wat duurzamer en makkelijker te bouwen is en bovendien voor minder bouwoverlast zorgt. Ook worden de tramperrons prettiger doordat er minder en dunnere kolommen komen. Het Platform en het bus-tramstation worden gelijktijdig gebouwd. Het gebouw is ontworpen op basis van de hoogste duurzaamheidsprincipes van BREEAM. Het Platform omvat 18.500 m2 en heeft een basishoogte van 25 meter met accenten tot 45 meter.

Bijzonder aan dit gunningstraject is dat bewoners en bedrijven uit de omgeving een rol hadden in het vertrouwelijke tenderproces.

Foto: het Platform Utrecht